تاریخچه با توجه به نقش برجسته محصولات باغی در اقتصاد کشور و به منظور آموزش و تعلیم افراد خبره در زمینه های مختلف تولید گیاهان باغی از جمله سبزیکاری، گلکاری، میوه کاری و دیگر زمینههای مرتبط این گرایش در دانشکده علوم کشاورزی بنا نهاده شد که هم اکنون به صورت یک گروه آموزشی به تربیت نیروی متخصص مورد نیاز کشور در کلیه سطوح آموزش عالی مشغول است. باغبانی علم، هنر و توانایی تولید گیاهان باغبانی است که به مطالعه جنبه های مختلف تولید گیاهان باغی می پردازد. هدف اصلی در دوره کارشناسی آموزش نیروی متخصص در زمینه تولید محصولات باغی و در دوره کارشناسی ارشد تربیت پژوهشگران مورد نیاز در این بخش می باشد. همچنین در دوره دکتری نیز هدف تربیت نیروهای توانمند و کارا در زمینه تجزیه و تحلیل مسایل و مشکلات باغبانی که قابلیت حل آنها را داشته باشند.
اهداف و برنامه های گروه باعبانی:
گروه علوم باغباني دانشگاه گيلان در سال 1366 با پذيرش دانشجو در مقطع كارشناسي فعاليت خود را آغاز كرد. در سال 1377 دوره كارشناسي ارشد و سال 1384 دوره دکتری علوم باغباني راه اندازی شد. در حال حاضر سالانه 25 نفر دانشجوي كارشناسي، 20 دانشجوی کارشناسی ارشد در چهار گرایش میوه کاری، گیاهان زینتی، سبزی کاری و گیاهان داروئی می پذیرد. در ضمن هر سال بین2-1 دانشجوی دکتری در گرایش میوه کاری، سبزی کاری و گیاهان زینتی می پذیرد.
تعریف و هدف:
با توجه به نقش برجسته محصولات باغی در اقتصاد کشور به خصوص در بخش صادرات غیر نفتی و به منظور آموزش و تعلیم افراد خبره در زمینههای مختلف تولید و اصلاح گیاهان باغی منجمله سبزیکاری، گلکاری، میوه کاری، گیاهان دارویی و دیگر زمینههای مرتبط این گرایش در دانشکده علوم کشاورزی بنا نهاده شد که هم اکنون به صورت یک گروه آموزشی به تربیت نیروی متخصص مورد نیاز کشور در کلیه سطوح آموزش عالی مشغول است.
ضرورت و اهمیت:
- تامین نیروی ماهر در زمینه های تولید و اصلاح محصولات باغی
- تامین نیروی ماهر در زمینه آموزش مهارت های باغی
- تامین نیروی لازم در بخش پژوهشی کشور در زمینه محصولات باغی
- انجام تحقیقات راهبردی و برنامهریزی برای تولید محصولات باغی استان و کشور
برنامه های پیش بینی شده برای آینده : - ایجاد دوره کارشناسی ارشد در گرایش های فیزیولوژی پس از برداشت و گیاهان دارویی
- ایجاد دوره های دکتری در گرایش های فیزیولوژی پس از برداشت و گیاهان دارویی
- ایجاد قطب علمی در زمینه های مختلف باغبانی
- ایجاد مرکز کشت های ارگانیک به صورت قطب علمی شمال کشور
- ایجاد گروه های تخصصی سبزیکاری، میوه کاری، گلکاری، فیزیولوژی پس از برداشت
- ایجاد کلکسیون گیاهان داروئی و ادویه ای
- ایجاد کلکسیون میوه های دانه ریز
- توسعه آزمایشگاه تولید تجاری کشت های درون شیشه ای
- راه اندازی کشت های بدون خاک
طول دوره و شکل نظام آموزشی: طول دوره کارشناسی 4 سال بوده و حداکثر طول دوره 6 سال است. دوره کارشناسی ارشد 2 سال بوده و در مواردی تا 3 سال میباشد که یک سال آن آموزشی و بقیه پژوهشی میباشد. دوره دکتری تخصصی 4 سال است که در مواردی تا 6 سال میباشد. دو ترم از این دوره آموزشی است و دانشجو در صورت موفقیت در این دوره پس از کسب حد نصاب نمره زبان و گذراندن امتحان جامع و دفاع از پروپوزال پیشنهادی وارد مرحله پژوهشی میشود.
برنامه آموزشی گروه باغبانی: دروس تخصصي كه گروه علوم باغباني در هر نيمسال ارائه مي كند: دروس دوره كارشناسي علوم باغباني 141 واحد است كه در طي 4 سال و حداکثر تا 6 سال ارائه مي گردد (حداقل اين دوره سه و نیم سال و حداكثر شش سال است) كه دانشجو بر اساس توانایي ها و محدوديت ها مي گذراند. تعدادي از دروس اين دوره شامل دروس عمومي (معارف اسلامي، زبان و ادبيات فارسي، زبان انگليسي، تنظيم خانواده و....)، دروس پايه (شيمي، فيزيك، رياضي، گياهشناسي) و برخي دروس اصلي (آمار و احتمالات، ماشينهاي كشاورزي) توسط اساتيد گروه علوم باغباني ارائه نميشود. دوره كارشناسي ارشد علوم باغباني، این دوره شامل 32 واحد درسي است كه 26 واحد آن درس هاي تخصصي و 6 واحد پايان نامه است. دانشجويان حداقل در 2 سال و حداكثر در 3 سال اين دوره را ميگذرانند و در يكي از گرايشهاي ميوه كاري، گياهان زينتي، سبزيكاري و گياهان داروئي فارغ التحصيل ميشوند. دوره دكتري Ph.D گروه علوم باغباني، گروه علوم باغباني برنامه دوره دكتري را در گرايش هاي ميوه كاري، سبزيكاري، گلکاری تنظيم كرده است تا مبتني بر مطالعات فيزيولوژيك، ژنتيك مولكولي و اصلاح و فيزيولوژي پس از برداشت و بيوشيمي از سال 1384 دانشجوي دكتري داشته باشد. گروه براي بالا بردن كيفيت اين دوره، روابط علمي خود را با دانشگاه ها و مراكز پژوهشي داخل و خارج توسعه داده است. به همين منظور از انجام پروژههاي مشترك پژوهشي و مطالعاتي و تبادل استاد و دانشجو استقبال مي كند.
فعالیت‌های پژوهشی و علمی گروه : اعضای هیات علمی گروه علوم باغبانی در گرایش های تخصصی خود به شرح زیر مشغول فعالیت های پژوهشی هستند.
- دکتر رضا فتوحی قزوینی، استاد تمام گروه علوم باغبانی در گرایش میوهکاری. زمینه اصلی تحقیقات ایشان در زمینه بررسی اثر تنش های غیرزیستی بر رشد و نمو میوه ها می باشد.
- دکتر عبدالله حاتم زاده، استاد تمام گروه علوم باغبانی در گرایش گیاهان زینتی. زمینه اصلی تحقیقات ایشان در زمینه بیوشیمی و تولید گیاهان زینتی است.
- دکتر معظم حسن پور اصیل، استاد تمام گروه علوم باغبانی، در گرایش گیاهان زینتی. زمینه اصلی تحقیقات ایشان در زمینه فیزیولوژی پس از برداشت و تولید گیاهان زینتی است.
- دکتر یوسف حمیداوغلی، دانشیار گروه علوم باغبانی، در گرایش سبزیکاری. زمینه اصلی تحقیقات ایشان اصلاح و ریزازدیادی محصولات باغی است، همچنین در خصوص تولید گیاهان دارویی تیز فعالیت می کند.
- دکتر داوود بخشی، دانشیار گروه علوم باغبانی، در گرایش میوهکاری، زمینه اصلی تحقیقات ایشان در زمینه فیزیولوژی کیفیت و تولید میوههای مناطق معتدله است.
- دکتر محمود قاسم نژاد، دانشیار گروه علوم باغبانی در گرایش میوهکاری. زمینه اصلی تحقیقات ایشان فیزیولوژی و فیزیولوژی پس از برداشت میوهها است.
- دکتر هدایت زکی زاده، استادیار گروه علوم باغبانی، در گرایش گیاهان زینتی. زمینه اصلی تحقیقات ایشان بیوتکنولوژی و ریزازدیادی گیاهان زینتی است.
- دکتر جمالعلی الفتی، استادیار گروه علوم باغبانی در گرایش سبزیکاری. زمینه اصلی تحقیقات ایشان تولید و اصلاح انواع سبزیها میباشد.
- دکتر امیر صحرارو، استادیار گروه علوم باغبانی در گرایش گیاهان دارویی، زمینه اصلی تحقیقات ایشان در زمینه تولید و بیوتکنولوژی گیاهان دارویی است.
تعدادی از مهم ترین طرح‌های اجرا شده و در دست اجرا در گروه باغبانی : - تعيين بهترين زمان آبياري در زراعت بادام زميني. سازمان پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران، - بررسی کاشت و تعیین سازگاری تعدادی از سبزیها پس از برداشت برنج در منطقه ی گیلان. شورای پژوهش های علمی کشور. - استخراج و تعیین نوع ترکیبات فنلی در پساب حاصل از کارخانجات روغن کشی زیتون. - مقایسه خصوصیات شیمیایی و ترکیبات فنلی در سه رقم زیتون منطقه شمال. - تعيين بهترين نوع پيوندك و تعيين زمان پيوند اسكنه اي در چاي، وزارت جهاد كشاورزي - تعيين بهترين ارتفاع هرس متوسط در چاي، دانشكده كشاورزي، دانشگاه گيلان. - بررسي توان ريشه زايي در ارقام سخت ريشه زاي قلمه هاي توت، سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، وزارت جهاد كشاورزي - تعيين مناسب ترين زمان قلمه گيري در چاي، سازمان چاي كشور، وزارت جهاد كشاورزي - تاثیر متیل جاسمونات و شوک دمایی در افزایش میزان رنگیزه آنتوسیانین و بهبود کیفیت میوه پرتقال خونی - بررسي وضعيت گلخانه‌هاي استان گيلان، موانع و راهكارها، سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان گيلان، - بررسي سازگاري گياه هوهوبا در منطقه جنوب كشور - طرح ازدياد سوسن از طريق كشت بافت - كشت و توليد درون شيشه‌اي دو رقم تجارتي گل داوودي، دانشگاه گيلان، - بررسي امكان ريزازديادي چاي از طريق كشت جوانه‌هاي جانبي، دانشگاه گيلان - بررسی سازگاری انواع گلابی در شرایط اقلیمی استان گیلان
همچنین برخی از توان هاي علمي گروه براي اجراي پروژههاي پژوهشي و مطالعاتي به شرح زیر است: - سبزيكاري در فضاي آزاد و گلخانه، كشت‌هاي بدون خاك، پرورش قارچ‌هاي خوراكي و داروئي، پرورش سبزيجات لوكس - فيزيولوژي پس از برداشت ميوه‌ها، سبزيجات و گل‌ها، چايكاري و فناوري چاي، فرآوري چاي - كشت سلول و بافت، فيوژن پروتوپلاست، مطالعات سلولي و ژنتيك مولكولي، مطالعه مواد ثانويه متابوليسم، كاربرد اشعه و موتاژن‌ها و انتقال ژن براي اصلاح نژاد - تنظيم كنندگان رشد، مطالعات بيوشيميائي مواد آلي و مواد ثانويه متابوليسم - فيزيولوژي گلدهي و تشكيل ميوه، سال‌آوري درختان، فيزيولوژي بذر پايه و پيوندك، تنش‌هاي محيطي روي گياهان از قبيل شوري، سرما، آلاينده‌ها و ..... - گلكاري، طراحي فضاي سبز، فيزيولوژي پس از برداشت گل‌ها، ريز ازديادي، اصلاح و مطالعات فيزيولوژيك
